Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Sevim erol A. (Araştırmacı), Gültekin T. , Sönmez sözer Ç. , Yücel L., Satar B., Meral S.
Çalışmamızda Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Antropoloji Bölümünde mevcut olan MS 2.yüzyıla ait 8, MS 11-12.yy’a ait 21 ve MS 16-19.yy’a ait 20 kafa tası ile ayrıca günümüze ait daha önce görüntüleri alınmış olan ancak herhangi patoloji saptanmamış 60 hastanın temporal kemik ve paranazal sinüs tomografileri kullanılacaktır.
Çalışmamızın birincil amacı yaklaşık 1000’er yıllık süreçlerde Anadolu’da yaşamış insanların tomografi görüntüleri elde edildikten sonra günümüz ile kıyaslayıp temporal kemik pnömotizasyonu ile paranazal sinüs aerasyonu üzerinde fark olup olmadığını incelemektir. Literatürde benzer çalışma bulunmamaktadır.
Çalışmamızın ikincil amacı kraniyofasial ölçümlerler arasında fark olup olmadığını incelemektir. Mevcut yıllara ait Anadolu’da yaşamış örneklerde benzer çalışma bulunmamaktadır.
Çalışmamızda üçüncül amacı da temporal kemikte, internal akustik kanal genişliği ve uzunluğu, vestibuler kanal genişliği, ossiküler zincir varlığı, eksternal akustik kanal genişliği ve uzunluğu ile epitimpanik yükseklik ölçümü; paranazal sinüslerde ise sinüs hipopazi/agenezisi, Onodi hücresi varlığı, internal karotid arter ve/veya optik sinir kanalı protrüzyonu ya da dehisansının varlığı, karotid kanal genişliği, Keros evrelemesi, olfaktör yarık genişliği ile frontal hücre varlığı da ayrıca araştırılmasıdır. Elde edilen veriler, günümüz literatürü baz alınarak tartışılacaktır.
Projenin bağımsız değişkenleri 2.yy’a ait 8, 11-12.y’a ait 21, 16-19.yy’a ait 20 kafatası ile günümüze ait 60 adet temporal ve paranazal sinüs tomografi ölçümlerinden oluşmaktadır.
Kafa yapılarının daha iyi anlaşılması ve günümüzle fark olup olmadığını anlamak için kafatasları ve günümüz daha önceden görüntüleri alınan ve herhangi bir patoloji saptanmamış hastaların tomografi görüntülerinden elde edilecek görüntülerle morfometrik ölçümleri yapılacaktır. Ölçümler Jantz vd. (2000) tarafından tanımladığı şekilde glabella-oksipital uzunluk, basion-bregma arası uzunluk, maksimum genişlik, bizigomatik genişlik, nasion-prosthion arası genişlik olarak ölçülecektir.
Paranazal sinüs (frontal, sfenoid ve maksiller sinüs) boyutları (genişlik ve yükseklik), Demiralp vd. (2019) ve Selçuk vd. (2015) tarafından yapıldığı şekilde, ve her sinüsün hacimleri BT verilerinden ölçülecektir. Ölçümlerde en geniş mesafeler baz alınacaktır. Paranazal sinüs volümleri ise yükseklik, genişlik ve anteroposterior mesafe çarpımından elde edilecektir.
Çalışmaya dahil edilen temporal kemiğin pnömatizasyon ölçümleri orta kulak boşluğu, mastoid kemik ve petröz apekste yapılacaktır. Pnömatizasyon, Jadhav vd. (2014) tarafından yapıldığı şekilde aksiyal, koronal tomografi kesitleri kullanılarak her grupta yok/orta/ komplet pnömotizasyon olarak sınıflanacaktır.
Veriler, IBM SPSS 22.0 for Windows kullanılarak %95 güven aralığı (CI) ile analiz edilecektir. Normal dağılım gösteren sürekli değişkenlerin ikili grup karşılaştırmaları Bağımsız örnek t testi kullanılarak test edilecek; normal dağılım göstermeyenler ise Mann-Whitney U testi ile değerlendirilecektir. 2 sayısal veri arasındaki ilişki Pearson ya da Spearman korelasyon katsayısı ile değerlendirilecektir. Verilerin tek değişkenli analizi 2 x 3 tablo kullanılarak yapılacak ve Pearson'ın Ki-kare testi veya Fisher'in kesin testi kullanılarak karşılaştırılacaktır. p < 0.05 sonucu istatistiksel olarak anlamlı kabul edilecektir.