Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Öz U. (Yürütücü), Küçüktürkmen B. , Kurter S. , Bozkır A. , Esendağlı G., Acar özen N.
Multipl skleroz (MS), santral sinir sistemini etkileyen inflamasyon, demiyelinizasyon ve aksonal dejenerasyon ile karakterize otoimmün bir santral sinir sistemi hastalığı olup Uluslararası MS Federasyonu’nun 2021 verilerine göre tüm dünyada 2,8 milyon civarında MS hastası olduğu tahmin edilmektedir. Çeşitli MS türlerine karşı geliştirilen tedaviler sayesinde ilerlemeler kaydedilmiş olmasına rağmen, ilerleyici MS'e karşı yüksek etkili, miyelin yapımını da indükleyen tedavilerin geliştirilmesi hala karşılanamamış önemli bir ihtiyaçtır. Miyelin oligodendrosit glikoprotein (MOG), santral sinir sisteminde miyelinin dış yüzeyinde ifade edilen bir molekül olup, MS hastalarında MOG’a reaktif T hücrelerin fazla miktarda tespit edilmesi nedeniyle MS’te ve ilgili hayvan modellerinde önemli bir hedef antijen olarak ortaya çıkmıştır. Copanlisib (CPS) ise FDA onaylı bir güçlü fosfatidilinositol 3-kinaz (PI3K) inhibitörüdür. Bu proje önerisi kapsamında MOG’a karşı immün tolerans oluşumunu indüklemeye yönelik, MOG peptidini immün tolere edici bir ajan görevi ile, CPS molekülünü ise immün sistemin aşırı aktif olduğu durumlarda (MS gibi) immünomodülatör göreviyle içerecek hidrojel ve nanopartikül tabanlı formülasyonların geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Böylece, bir yandan MOG peptidini immün sisteme kontrol edilmiş bir şekilde sunarak, immün sistemin MOG’yi yabancı bir saldırgan olarak değil de organizmaya ait bir bileşen olarak tanımasını sağlayarak otoimmün yanıtını azaltma, bir yandan da CPS’yi genel immün modülasyonu sağlayama katkı etkisine yönelik kullanarak kombine bir yaklaşım stratejisi ile hedefe yönelik ve etkililiği yüksek bir MS tedavisi oluşturulması amaçlanmıştır. Böylece MS tedavisinde dünyada ilk defa bir otoantijen ile fosfatidilinositol 3-kinaz inhibitörünün MS’e karşı kombine kullanım potansiyeli ortaya koyulmuş olacaktır. Önerilen proje ile, yine literatürde ilk defa, MOG’nin salımı üzerinde etkin bir kontrol sağlayabilecek şekilde modifiye edilmiş (Klor, Amin, Karboksilik asit, Hidroksil, Fosfat ve Mannoz grupları ile dekore edilmiş) PEG-PCL-PEG polimeri tabanlı, sıcaklığa duyarlı hidrojel sistemleri geliştirilecektir. Ayrıca, bu proje önerisi kapsamında literatürde ilk defa PEG-PCL-PEG polimerinin zinciri üzerinde bir modifikasyon yapılacak olması, bu materyalin diğer potansiyel uygulamalarına öncülük edebilecek önemli bir yenilik olacağı düşünülmektedir. CPS molekülü de öncelikle nanopartiküller içine enkapsüle edilecek ve sonrasında da proje kapsamında geliştirilecek hidrojel sistemi içinde formüle edilecektir. Özet olarak bu proje önerisi ile dünya literatürüne ilk kez kazandırılması planlanan çalışmalar şöyle sıralanabilir: 1) İlk defa bir otoantijen ile fosfatidilinositol 3-kinaz inhibitörünün MS’e karşı kombine kullanım potansiyeli ortaya koyulmuş olacaktır. 2) MOG peptidinin salımı üzerinde etkin bir kontrol sağlayabilecek şekilde modifiye edilmiş PEG-PCL-PEG sıcaklığa duyarlı hidrojel sistemleri geliştirilecektir. 3) İlk defa PEG-PCL-PEG polimerinin zinciri üzerinde bir modifikasyon yapılacak olması farklı hastalıkların tedavisinde de kullanımına öncülük edebilecek önemli bir yenilik olacaktır. 4) İlk defa Copanlisib yüklü nanopartiküller sistemler geliştirilecektir. Sonuç olarak, bu proje önerisinde bir araya gelen uygulamalı, temel ve klinik bilimlerden oluşan multidisipliner araştırma ekibi, MS’e yönelik formülasyon geliştirme ve klinik bazlı bakış açılarını bir araya getirecek ve böylece proje kapsamında yapılması planlanan çalışmalar, hedeflenen amaçlar doğrultusunda tamamlanacaktır.