Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Gençtanırım D., Demirtaş zorbaz S. (Araştırmacı), Kızıldağ S., Akın arıkan Ç., Ulaş kılıç Ö., Doğan N.
Özgün Değer: Ortaokul öğrencilerinde okula uyum durumunun ele alındığı ve okula uyumun akademik, sosyal ve
davranışsal uyum olmak üzere üç boyutta incelenmesinin hedeflendiği bu çalışmanın birden fazla özgün değeri
bulunmaktadır. Çalışmanın ilk özgün yanı Türkiye’de 12 farklı bölge, 26 il, 104 okul, 1664 sınıf ve yaklaşık 50.000
ortaokul öğrencisinden elde edilen verilerle okula uyumun bölgeler arasında nasıl farklılaştığının belirlenmesi ve ülke geneli için bir okula uyum haritasının hazırlanacak olmasıdır. Çalışmanın ikinci özgün yanı ise ortaokul öğrencilerinin okula uyum düzeylerinin öğrenci, sınıf ve okul düzeylerindeki faktörlere göre gösterdiği değişimin ve bu düzeylerdeki
faktörler arasındaki etkileşimin üç düzeyli bir modelle test edilecek olmasıdır. Ayrıca çalışmada sınıf düzeyindeki
değişkenlerin belirlenmesinde öz belirleme kuramı temel alınacaktır. Çalışma bu yönü ile hem alandaki bilgi birikimine
katkı sağlayacak hem de okula uyumun artırılmasına yönelik gelecekte yapılacak çalışmalara çok boyutlu bir bakış açısı
sunacaktır. Projede ilgili alanyazındaki ihtiyaçtan yola çıkarak ortaokul öğrencilerinin okula uyumlarını ölçmeyi
amaçlayan akademik, sosyal ve davranışsal uyum boyutlarını içeren bir ölçeğin geliştirilmesi planlanmaktadır. Ölçeğin
psikometrik özellikleri 12 bölgeden seçilen ortaokul öğrencilerinden toplanan verilerle test edilecek ve norm çalışması
yapılacaktır. Böylelikle okula uyumun farklı boyutlarına ve öğrencilerin uyum düzeylerinin düşük, orta ya da yüksek
oluşuna ilişkin fikir verebilecek bir ölçme aracı alana kazandırılacaktır. Özellikleri bağlamında ölçek geliştirme çalışması
da projenin bir diğer özgün yanını oluşturmaktadır.
Yöntem: Çalışmada öğrenci düzeyinde cinsiyet, sınıf düzeyi, dönem sonu not ortalaması, aile ortamı, kariyere ilişkin
ebeveyn desteği, akran zorbalığı değişkenlerinin; sınıf düzeyinde sınıf büyüklüğü, sınıfta son bir dönemde düzenlenen
ders dışı faaliyetlerin sayısı ve öğrencilerin ilgili faaliyetlere katılım oranı değişkenlerinin; okul düzeyinde okul büyüklüğü,
eğitim türü(tekli-ikili), okulun başarı düzeyi, okulda bir dönemde düzenlenen ders dışı faaliyetlerin sayısı ve öğrencilerin
ilgili faaliyetlere katılım oranı değişkenlerinin ele alınması planlanmaktadır. Çalışmada kullanılacak olan veri toplama
araçlarına ilişkin bilgiler yöntem başlığı altında sunulmuştur. Toplanacak veri seti hiyerarşik bir yapıya sahip olacaktır.
Veri setinde öğrenciler sınıflarda, sınıflar ise okullarda yuvalanacağından aynı okuldaki sınıflar diğer okullardaki
sınıflara, aynı sınıftaki öğrenciler ise diğer sınıflardaki öğrencilere göre paylaştıkları ortak bağlamdan dolayı ölçülen
özellikler bakımından birbirlerine daha benzer olacaktır. Dolayısıyla okula uyumun okullar arasındaki değişkenliğinin
yanı sıra, aynı okul içindeki sınıflar arasındaki değişkenliği ile aynı sınıf içindeki öğrenciler arasındaki değişkenliği de ele
alınmalı ve bu düzeylerde gözlenebilecek uyum farklılıklarını açıklamak üzere her düzeye ilişkin değişkenler kurulacak
modellere dahil edilmelidir. Bu doğrultuda çalışmada üç düzeyli hiyerarşik doğrusal model kurularak verinin hiyerarşik
yapısına uygun olarak hangi düzeyde hangi değişkenlerin uyumda etkili olduğu incelenecektir.
Yönetim: Proje ekibinde Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanından dört doçent, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme
alanından bir profesör ve bir doktor öğretim üyesi olmak üzere bir proje yürütücüsü, dört araştırmacı ve bir danışman yer
almaktadır. Araştırmacılar proje boyunca kendi uzmanlık alanları ile ilgili proje basamaklarında görev alacaklardır.
Ayrıca projede Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanında lisansüstü eğitimine devam etmekte olan üç bursiyer ile
Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme alanında lisansüstü eğitimine devam etmekte olan bir bursiyer görevlendirilecektir.
1001BF-01 Güncelleme Tarihi: 07/04/2020
2
Yaygın Etki: Proje kapsamında uluslararası ve ulusal bildiriler, en az biri SSCI’da indekslenen bir dergide olmak üzere
üç makale ve uluslararası bir kitap bölümü üretilmesi planlanmaktadır. Ek olarak bir bursiyerin lisansüstü tezinin
projeden oluşturulması hedeflenmektedir. Aynı zamanda proje kapsamında oluşturulacak olan sosyal medya hesabı ile
projeden elde edilen bulgular ortaokul öğrencileri, ortaokullarda çalışan öğretmenler, psikolojik danışmanlar, okul
yöneticileri, öğretmen ve psikolojik danışman adayları ile alandaki araştırmacılara ve toplumdan konuya ilgi duyan başta
ebeveynler olmak üzere diğer kişilerin de erişimine açılacaktır. Projeden elde edilen bulgular, MEB tarafından
ortaokulda okula uyumun artırılmasına yönelik yapılabilecek önleyici ve müdahale edici programlara, politikalara ve
uygulamalara temel oluşturabilecektir. Projenin ortaokul öğrencilerinin okula uyumlarının artırılmasına yönelik
hazırlanabilecek yeni projelere de öncülük etmesi beklenmektedir.