Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Olğaç K. (Yürütücü), Yazlık M. , Tırpan M. , Kaya U., Özkan H., Demirtaş O.
Sunulan proje yürütücünün doktora alanıyla ilişkili olarak kariyerini geliştirmeye odaklandığı aygırlarda reprodüksiyon konusunda önemli bir adım atılmasını sağlayacaktır. Bu proje, aygırlarda reprodüksiyonla yakından ilişkili olduğu bilenen Aquaporin isimli membran proteinlerinin sperma, seminal plazma ve kandaki varlıkları ile sperma kalitesi ve fertilite başarısı için bir biyobelirteç olarak kullanımının ortaya konacak olması açısından önem arz etmektedir. Bu proje ile Aquaporinlerin, taze sperma kalitesi ve fertilite düzeyi ile ilişkisi ve bu parametrelerin belirlenmesinde bir biyobelirteç olarak kullanılabilirliği ilk defa araştırılacaktır. Bu proje önerisi aygırlarda kan, sperma ve seminal plazmada bulunan Aquaporin miktarlarının spermatolojik özellikler ve fertilite üzerinde de etkili olabileceği ve bu etkinin oksidatif stres ve gonadal steroidlerin etkisi altında geliştiği hipotezi üzerine kurulmuştur. Projenin temel amacı; farklı vücut sıvılarında belirlenen Aquaporinlerin varlık ve yoğunlukları açısından birbirleriyle olan benzerlik ve farlılıklarını değerlendirmek ve belirlenen Aquaporinlerin varlık ve yoğunluk özelliklerine göre spermatolojik parametreler ve fertilite ile ilişkisini ortaya koymaktır. Aynı zamanda alınan kan örneklerinden ölçülen testosteron ve östrojen seviyeleri de sperma, seminal plazma ve kandan bulunan Aquaporin miktarlarıyla karşılaştırılarak aygırlarda Aquaporinlerin hormonal regülasyonla ilişkisi ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu amaçlar doğrultusunda aygır reprodüksiyonu alanında ilk defa damızlık aygır seçiminde kullanılabilecek moleküler düzeyde yeni bir veri elde etmek hedeflenmektedir. Ayrıca planlanan proje, çiftlik hayvanlarında erkek reprodüksiyonu alanında gerçekleştirilen en detaylı ve birçok açıdan ilk defa analiz edilecek verileri ve sonuçlarını ortaya çıkartma hedefindedir.
Çalışmada en az 20 adet damızlık aygır kullanılacaktır. Aygırlardan her biri yalnızca bir sezonda kullanılmak üzere bir sezonda üç defa sperma ve kan örnekleri alınacak; spermanın bir kısmı spermatolojik analizler için ayrılırken, bir kısmı santrifüj edilerek spermatozoon ve seminal plazma bölümleri ayrılacaktır. Örnekler alındıktan sonra kalan sperma suni tohumlamalarda kullanılacaktır. Alınan kanlar da santrifüj işlemine tabi tutularak kan serumları ayrılacak ve Aquaporin analizleri için muhafaza edilecektir. Spermatolojik analizler CASA ve flow sitometri cihazı ile gerçekleştirilecektir. Seminal plazma ve kan serumu Aquaporinler seviyeleri ile serum testosteron ve östrojen seviyeleri ELISA yöntemiyle, spermatozoonlardaki Aquaporin seviyelerinin belirlenmesi işlemleri immunositokimyasal boyama, Real-Time PCR yöntemiyle gerçekleştirilecektir. Suni tohumlamalardan elde edilen ilk siklusta gebelik oranları spermatozoon, seminal plazma ve kan serumunda tespit edilen Aquaporin miktarlarıyla değerlendirilerek farklı örneklerdeki Aquaporin miktarlarının fertilite üzerindeki belirleyici rolü ortaya konmaya çalışılacaktır.
Proje sonuçlarının tanınmış uluslararası bilimsel dergilerde araştırma makalesi olarak yayınlanması ve uluslararası bilimsel toplantılarda bildiri olarak sunulması öngörülmektedir. Proje neticesinde bir veya birkaç Aquaporinin aygırlarda spermatolojik özellikler, fertilite damızlık değeri gibi bilgilerini yansıttığının tespiti sayesinde klinik işlemlerde kullanılacak bir parametre olarak eklenecek, basit bir laboratuvar analiziyle aygır hakkında önemli tespitler yapılabilecektir. Planlanan çalışmadan elde edilen verilerle “atlarda reprodüksiyon, androloji, jinekoloji, suni tohumlama” alanında doktora veya yüksek lisans programlarında eğitim gören öğrenciler için bir fikir ve çalışma altyapısı oluşturacağı düşünülmektedir. Proje sonuçları ile elde edilmesi öngörülen etkiler, toplumsal/kültürel, akademik ve ekonomik açıdan 11. Kalkınma Planı hedef ve politikalarına uyum göstermektedir.